Thương nhớ hương mắm còng

[thamtusg123]

Mắm còng ăn với canh chua cá lóc bông so đũa thì no căng bụng vẫn còn thèm. Mắm còng ăn với bánh tráng, thịt luộc, rau sống thì khỏi chê. Mắm còng kho với thịt ba rọi ăn với cơm gạo nàng thơm coi chừng bể bụng chớ chẳng chơi!

Mắm còng thì phải làm từ con còng. Còng thuộc họ hàng nhà cua, cũng có tám cẳng hai càng sống ở vùng nước mặn và nước lợ. Thịt còng chắc hay ốp tùy theo con trăng. Hình như khi có trăng thì thịt còng ốp hơn vì nó chuẩn bị lột vỏ để lớn. Còng sống ở ruộng ven triền sông rạch. Không phải còng nào làm mắm cũng ngon.

Còng có nhiều loại. Còng Lửa dáng to, mai của nó vàng như lửa, chạy nhanh và dữ. Còng Ta con nào non nấy ú mập màu vàng lợt cũng hiền hơn còng lửa chút đỉnh. Anh còng Voi không to như tên gọi mà có một cái càng to khổng lồ rất ấn tượng. Thật là thiếu sót nếu không nhắc đến còng Quều. Còng Quều không thơm bằng còng Ta, còng Lửa nhưng có nhiều thịt và sánh hơn khi làm mắm.


Mắm còng là món ăn dân dã, ai từng nếm qua không thể quên hương, vị. Ảnh: Lê Huỳnh Lan.
Ngoại mình làm mắm nổi tiếng vùng này. Bắt còng về, bà mang ra sông rửa thật sạch, sau đó nhặt bỏ miệng làm yếm rồi nặn hết đất để cho thật ráo nước, bỏ vào cối giã thật nhuyễn. Trong lúc giã nhớ bỏ thêm muối và cơm nếp hoặc cơm nguội. Khi còng đã được giã nhuyễn, thì vắt thành từng vắt gọn trong lòng bàn tay. Nước còng đen đen, sền sệt, hăng hăng len lỏi chảy theo từng kẽ ngón tay xuống nắp lu. Vắt đến khi xác còng chỉ còn lại bã, chuyển sang màu trắng mới thôi. Nhớ đừng vứt bỏ xác còng nếu không mắm sẽ bị lỏng. Xác còng phơi khô giã nhuyễn như bột, trộn vô mắm cho mắm mau đặc.

Mắm đặc là mắm ngon, mắm chín. Vào khoảng tháng một tháng chạp Âm lịch xóm mình nhà nhà đều phơi mắm như phơi lúa vậy. Đi ngang qua sân nhà ai mà không thấy có phơi mắm thì y như nhà ấy mất điểm vì... lười, hoặc giả khi ngang mà thấy mắm sình bốc mùi nặng thì bảo rằng con gái nhà ấy chưa khéo tay và sẽ để bụng không ưng nếu đang lựa con dâu.

Phơi mắm còng phải canh chừng thỉnh thoảng quậy lên cho mắm chín đều. Sau ba ngày nắng to là mắm chín, cho vô hũ ăn dần đến mùa gặt lúa năm sau lại làm mắm mới. Mắm còng làm trái mùa không ngon, ấ́y vậy nên nhà ai còn giữ được hũ mắm cũ là được hàng xóm khen nức nở vì khéo ăn. Mắm Còng càng cũ ăn càng dịu, càng béo, càng ngon và ăn càng ghiền.

Mắm còng thường ăn sống và ăn với món nào cũng ngon. Ngày bé, bọn mình đi học về là ù chạy ra nhà sau bới tộ cơm nguội múc muỗng mắm còng rưới lên vừa ăn vừa ngẫm vừa nghe hương lúa mới thoang thoảng. Anh thợ cày thèm ăn đậu bắp hấp cơm chấm nước mắm còng pha loãng. Cô thợ cấy thèm rau lang luộc với cá kèo kho mắm còng.

Có một điều lạ là mắm còng không tanh lâu như những loại mắm khác, chỉ có điều răng hơi bị đen sau khi dùng. Giữa đồng không mông quạnh thì bàn chải đâu mà đánh răng? Không hề gì vì đã có cơi trầu của ngoại, chỉ cần lấy vỏ cau tươi làm “sát nha” là răng miệng lại thơm sạch như thường.

Ngoài ra, ngoại mình còn có loại mắm còng chua được coi là đặc sản. Người làm được mắm còng chua là người có đẳng cấp trong nghề làm mắm. Mắm còng chua được làm từ còng lột vỏ, mềm nhũn. Còng lột rất hiếm nên có được hũ mắm chua quả là một kỳ công. Bí quyết làm mắm còng chua nay đã thất truyền vì những người cùng thời với ngoại nay đã thành người “thiên cổ”. Mắm còng chua giờ chỉ còn trong tâm tưởng mỗi khi nghĩ về cảnh cũ người xưa.

Mấy năm nay, đất ở quê ngoại được quy hoạch thành khu công nghiệp. Nhà nhà bỗng dưng giàu xổi nên thôi không ai còn bắt còng làm mắm. Lúa không còn về sân và mắm cũng thôi không còn dịp để mà khoe hương với gió nữa rồi. Những món ăn dân dã đằm thắm, mặn mà làm từ mắm còng cũng mai một dần. Trong hơi gió tháng chạp bỗng nghe hương mắm còng thoang thoảng vọng về làm xốn xang tim đứa con xa xứ.

Về họp lớp lần này, mình muốn được ăn lại món mắm còng quê hương. Đi qua mấy quán ăn, quán nào cũng trố mắt lắc đầu quầy quậy nhìn bọn mình như nhìn người từ hành tinh khác đến. Bỗng rộn lòng nhớ loại mắm còng đen đen, sền sền, beo béo, thơm mùi hương lúa mới. Thương nhớ quá hương mắm còng ơi!

[nightWalker]

Nhìn nhiều mỡ quá, ko thích

[XLaw]

Món này ngon nhưng sao nhiều mở

[hunghsmn]

Mình ăn mắm tôm các loại, mắm cá các loại nhưng mắm còng thì chưa từng nếm.

Nhìn nhiều mỡ quá, ko thích

Món này chắc tất cả mọi người trên thế giới này khi đọc bài này ai cũng muốn thử để biết:

MÓN BOM

Trong những năm ở chiến khu có những lúc đói phải ăn bất cứ thứ gì trong rừng có thể ăn được để sống và công tác.

Quả bom mà mình sắp kể không phải bom đạn, cũng không phải quả bom có bán đấy ngoài chợ mà đây là một loại trái cây chỉ có trong rừng già ở Trường Sơn.

Thân của nó là một loại dây leo rất lớn, cỡ bằng bắp chân. Nó leo ngoằn nghèo trên các cây cổ thụ. Quả của nó giống như quả đậu nhưng rất to, bằng cổ chân. Cũng có 2 vỏ,bên trong có 2 hoặc 3 hạt. Hai hạt ở hai đầu rất giống đầu đạn, cũng có màu đồng, nhưng hơi sần sùi chứ không như đầu đạn. Lần đàu thấy nó rụng dưới đất mình đã nhầm với một loại bom bi. (Mình không biết ai đã gọi tên nó là quả bom và làm sao biết có thể ăn nó được)

Để có thể ăn nó được thì thật là gian nan. Đầu tiên cho hạt đó vào nồi hầm khoảng 1 giờ cho nó mềm ra, sau đó xắc lát cho vào hầm tiếp với nước tro ít nhất 3 giờ nữa, cứ khoảng 1 giờ lại vớt ra thay nước tro khắc rồi hầm tiếp. Nếu không hầm kỹ bằng nước tro như vậy thì nó rất đắng ăn vào sẽ bị say ngay.

Sau môt buổi kỳ công hầm thì cũng dễ ăn, không đến nỗi nào.

Món ăn này có lẽ bây giờ chỉ còn lại trong ký ức của mình mà thôi. Giả dụ bây giờ mà có quả đó cũng không biết làm sao mà ăn được, tro đâu mà hầm, hầm cả buổi như vậy mới ăn được thì điện, ga đâu chịu nổi phải không các bạn?

[Eagle8x]

Bác Hùng bữa nào rảnh kể chuyện kháng chiến nghe đi bác.

[Lowie]

kể thêm nhiều chuyện đi bác Hùng

[nightWalker]

Bác Hùng làm con hết hồn, tưởng lấy bom nhét vào cho đỡ đói

[hunghsmn]

Mình kể một món nữa nhé, nhưng mình cũng chú thích trước là quả bom trên đây cũng như món mình sắp kể không phải là thứ dùng thường xuyên, chỉ là bất đắc dĩ thôi. Thức ăn chính có tính chiến lược đã góp phần làm nên chiến thắng đó là củ sắn với rau tàu bay và muối hầm

Vào khoảng giữa năm 1967 mình bị nó đánh một trận suýt chết, chuyện bây giờ khi nhớ lại giống như đang xem lại một cuốn phim, vẫn sống động. Nhưng ở đây mình chỉ kể lại món ăn cho phù hợp với topic này.

Thoát trận này, mình và các cô các chú trong cơ quan chạy cùng với đồng bào dân tộc ở Buôn Gộp (nay thuộc Xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa, Phú Yên)...

Bà con dân tộc bày ăn một thứ trái cây mà họ gọi là trái la-âng(theo cách họ phát âm mình viết vậy chứ không hoàn toàn đúng đâu). Quả giống như quả bàng, cũng lớn bằng đó, rụng đầy dưới gốc,đập ra lấy phần ruột bên trong luộc cho mềm, vớt ra cho vào tấm vải dù (một loại vải của Mỹ "cung cấp" dùng ngụy trang lúc đi đường, dùng để đắp khi ngủ, và bây giờ dùng váo chuyện này. Mang ra giữa dòng suối chảy bóp nát ra ,đãi cho trôi hết chất đắng rồi vắt lại như những vắt cơm trắng tinh, cắt lát chấm muối hầm. Ăn ngon không thua kém gì một vắt cơm.

Mình chỉ ăn có mấy ngày đó thôi, sau này không bao giờ được ăn nữa.

Có những kỷ niệm mà suốt đời mình không bao giờ quên

[Sponsored content]